Endi Vorhol

Endi Vorhol je bio američki umetnik, slikar, filmski reditelj i pisac. Smatran je za najpoznatijeg i najuspešnijeg umetnika i kao i istinskog predstavnika umetničkog pravca pop-art.

Život i delo

Endi Vorhol, čije pravo ime glasi Endru Vorhola, rođen je 6. avgusta 1928. godine u Pitsburgu, u američkoj državi Pensilvanija. Tokom ranog detinjstva oboleo je od teške bolesti koja ga je vezala za krevet i odvojila od svojih vršnjaka. U tom periodu, on počinje da razvija afinitet ka umetnosti, jer je bolničke dane proveo crtajući, slušajući radio i skupljajući sličice filmskih zvezda.

Studirao je komercijalnu umetnost i dizajn na Karnegi Melon univerzitetu u Pitsburgu, gde su nastali i njegovi prvi objavljeni radovi u vidu ilustracije za naslovnu stranu i ilustracije cele strane sadržine studentskog lista univerziteta.

Nakon diplomiranja 1949. godine, Vorhol se seli u Njujork i započinje karijeru kao ilustrator časopisa i marketinških oglasa. Tokom 50-ih godina XX veka on stiče slavu svojim razigranim ilustracijama od mastila rađenim u svrhu reklamiranja čizama. U tom periodu diskografska kuća RCA Records zapošljava Vorhola kao umetnika odgovornog za dizajn omota ploča i promotivnog materijala. Istovremeno, on se bazirao i na pronalaženju inovativnih tehnika štampanja, od kojih je svakako jedna bila i proces štampanja na svilenom platnu.

Šezdesetih godina XX veka za Vorhola označavaju period vrhunca njegove karijere. Njegova prva samostalna pop-art izložba održala se u Njujorku 1962. godine i uključivala je neke od njegovih najčuvenijih radova poput ,,Merilin Diptih’’, ,,100 konzervi supe’’, ,,100 flaša Koka-Kole’’ i ,,100 novčanica dolara’’. U tom periodu su nastali i radovi koji su definisali njegovu karijeru, poput mnogobrojnih ilustracija tipično američkih predmeta i poznatih ličnosti šou biznisa.

Endi Vorhol je 1964. godine otvorio je svoj studio pod imenom ,,Fabrika’’. 1967. godine ostvario se i u izdavaštvu kada je objavio svoju prvu knjigu, ,,Indeks Endija Vorhola’’.

Nakon oporavka od atentata koji se dogodio 1968. godine koji ga je umalo koštao života, 70-e godine XX veka predstavljale su zatišje u karijeri u odnosu na prethodni period. Tokom 70-ih godina Vorhol je nastavio da eksperimentiše sa drugim vidovima medija, te je izdao još dve knjige pod nazivima ,,Filozofija Endija Vorhola’’ i ,,Izlaganja’’ i producirao više od 60 filmova tokom svoje karijere. Njegova najpoznatija filmska ostvarenja su film ,,Spavanje’’ i ,,Jelo’’.

Vorhol se takođe bavio i vajanjem i fotografijom, a 80-ih godina se okreće ka televiziji i upušta u projekte na MTV televiziji koja je važila za pionira u promovisanju mladalačke pop kulture.

Preminuo je 22. februara 1987. godine u Njujorku, u 58. godini života usled iznenadnog infarkta i sahranjen je u rodnom Pitsburgu. Nakon njegove smrti održana je aukcija tokom koje je rasprodat veći deo njegove imovine i prikupljen je prihod u iznosu od 20 miliona dolara.