Koko Šanel
Gabrijel Bonur “Koko” Šanel bila je modna kreatorka koja je osnovala jedan od najpoznatijih modnih brendova, Chanel, a važila je i za ličnost koja je unela bitne izmene u istoriju odevanja žena nakon I svetskog rata.
Život i rad Koko Šanel
Rođena je 19. avgusta 1883. u Somuru, u Francuskoj. Odrasla je u siromašnoj porodici, a nakon majčine smrti odlazi da živi u prihvatilište za devojčice koje se nalazilo u sklopu manastira. Kada je napunila 18 godina, preselili su je u internat za katolkinje, smešten u gradu Mulans.
Tokom njenog boravka u prihvatilištu Gabrijel je naučila da šije, te su njeni prvi poslovi uključivali pružanje krojačkih usluga. Kada se nije bavila šivenjem, Gabrijel je pevala u lokalnom kabareu. Pretpostavlja se da je tad i stekla svoj čuveni nadimak, Koko, kako je njen performans najčešće uključivao pesme “Ko Ko Ri Ko’’ i “Qui qu’a vu Coco’’, mada postoji mogućnost da je njen nadimak proizašao iz reči “cocotte’’, što je izraz za ljubavnicu. Tokom svog angažmana u kabareu, sanjala je o karijeri profesionalne pevačice, međutim nakon nekoliko neuspelih audicija shvatila je da ta profesija nije za nju.
Nakon jednog nastupa u kabareu u Mulansu, 1906. godine upoznaje Etijena Balzana, francuskog tekstilnog magnata i sa svoje 23. godine se uselila u njegovu vilu, postavši njegova omiljena ljubavnica. Tokom svog trogodišnjeg boravka u Balzanovoj vili, Koko je počela da se bavi izradom šešira koji su ubrzo bili prihvaćeni od strane dama iz elitnog društva. Između ostalih imućnih pripadnika tadašnje aristokratije i elite, upoznala je Artura “Boja” Kapela, mladog engleskog kapetana s kojim je započela i aferu 1908. godine.
Kapel joj je obezbedio boravak u jednom stanu u Parizu i pomogao da otvori svoju prvu prodavnicu šešira nakon što je stekla licencu profesionalnog milinera 1910. godine. Svoj prvi butik odeće otvorila je 1913. godine u primorskom gradiću Dovil, na severu Francuske, koji je važio za odmaralište bogatih. Tada je načinila svoj prvi korak ka avangardi, korišćenjem jednostavnih materijala poput trikotaže i žerseja za izradu odeće, što je do tad bilo nečuveno. Naredni butik otvorila je 1915. godine u Biaricu, poznatom odmaralištu španskih aristokrata, gde joj je biznis cvetao usled navale izgnanika I svetskog rata, kako je ovo mesto imalo neutralni status tokom ratnog perioda. Do 1919. godine Koko je stekla svoju licencu kreatora i etablirala svoju modnu kuću na adresi Ru de Kambon 31 u Parizu, koja se tamo nalazi i danas.
Dvadesete godine XX veka su za modnu kuću Chanel predstavljale nezaustavni progres, počevši od prodajnog mesta koji je nalikovao današnjem butiku, sa asortimanom koji je obuhvatao odeću, obuću, asesoare i šešire, a kasnije i parfeme i nakit. Ovakav tip prodavnice nije bio često zastupljen u tadašnje vreme. Njeno dizajnersko umeće obuhvatalo je i kreiranje kostima za ruski balet koji je važio za jedan od najbitnijih društvenih događaja u Parizu. Ranih 20ih godina započinje i proizvodnja njenog parfema Chanel No.5 koji se prodavao isključivo posebnim klijentima i važio je za jedan od statusnih simbola tadašnjice. Iako je nosio njeno ime, samo 10% profita od parfema je pripadalo Koko. Kreacije Koko Šanel stvarane su na način koji prati konture ženskog tela uz primese elemana muške mode, istovremeno oslobađajući ženu od korsetirane strukture odevnih predmeta koji su bili popularni do njenog stupanja na tržište mode. Ovakav inovativan pristup kreiranju odevnih predmeta je ono što je učinilo Chanel jedan od najuspešnijih modnih kuća tadašnjice. Sredina 20ih godina beleži nastanak čuvenog Chanel kostima i male crne haljine, koja je bila revolucionarna jer se crna boja do tad nije nosila osim tokom žaljenja.
Tokom 30ih godina XX veka, Šanel se oprobala i u kreiranju kostima za film kada je kreirala kostime za MGM filmsku produkciju, najveću produkciju zlatne ere Holivuda.
Po početku II svetskog rata 1939. godine zatvorila je svoju modnu kuću uz izjavu da “sad nije pravo vreme za modu’’. Njena povezanost sa nacistima preispitana je kada se odlučila da odsedne u hotelu Ritz, koji je tada važio za rezidenciju čelnika nemačke vojske, uporedo sa javnim izjašnjenjem o svom negativnom mišljenju koje je imala o Jevrejima.
Nakon II svetskog rata, Koko se seli u Švajcarsku na nekoliko godina, dok se posleratna modna industrija počela razvijati u drugom pravcu. Asocijacija koju je imala sa nacistima ukaljala je imidž Chanel marke, a pojavom Kristijana Diora modna estetika se drastično promenila. Za povratak na modnu scenu odlučila se 1954. godine, 15 godina nakon zatvaranja svoje modne kuće. Njena nova kolekcija nije bila prihvaćena od strane Parižana, najverovatnije zbog lošeg imidža stečenog tokom II svetskog rata, međutim, pridobila je simpatije američke i britanske javnosti, te ostvarila verne klijente. Nakon toga njeno poslovanje na modnoj sceni se razvijalo progresivnim tokom, sticajući reputaciju koju Chanel ima i danas.
Umrla je 10. januara 1971. godine u svojoj 87. godini života u Parizu, u hotelu Ritz u kojem je živela preko 30 godina. Radila je sve do svoje smrti.
