Ričard III
Iako je vladao Engleskom samo dve godine, ono po čemu je Ričard III ostao zapamćen su optužbe da je ubio svoje bratance kako bi se domogao vlasti. Ovog ozloglašenog vladara je opevao i najznačajniji engleski pisac Vilijem Šekspir u drami „Ričard III“.
Mladost
Ričard III rođen je 2. oktobra 1452. u Northemptonširu kao najmlađi sin Ričarda Plantageneta, vojvode od Jorka, i Sesilije Nevil.
Dok je još bio dete, odvila se bitka između dinastije Jork i dinastije Lankaster. Dugački, krvavi okršaji dveju dinastija poznati su kao Ratovi ruža. Tokom Ratova ruža u borbi za krunu preminuli su Ričardov otac, brat i ujak. Edvard IV, jedan od braće Ričarda III, uspeo je da porazi kralja Henrija VI, i tako preuzeo vlast 1461. godine. Krunisanjem njegovog brata Edvarda IV, Ričard postaje princ i dobija titulu vojvoda od Glostera.
Ratovi ruža su se nastavili 1469. godine, a kralj Henri VI, nakon što je porazio dinastiju Jork, preuzima vlast nad Engleskom 1470. godine. Međutim, vladavina je bila kratkog veka, i Edvard IV uspeva da povrati tron još te iste godine.
Odanost bratu donela je Ričardu mnoge povlastice, kao što je zemlja koja je pripadala kraljevim protivnicima, i brak sa Anom Nevil, ćerkom grofa od Vorvika. Ričard i Ana su imali samo jedno dete, sina Edvarda.
Godine 1480. Ričard učestvuje u napadu na Škotsku, čime postaje još istaknutiji i moćniji.
Dolazak na vlast
Nakon smrti Edvarda IV 1483. godine vlast je preuzeo njegov najstariji sin Edvard V, koji je u tom trenutku imao samo 12 godina. Njegov ujak, Ričard III, pokušavao je na sve načine da se domogne vlasti. Sebe je proglasio kraljevim zaštitnikom, što mu je dozvoljavalo da upravlja državom. Mladi Edvard je zajedno sa svojim bratim živeo u London Taueru (koji je tada bio kraljevska palata), međutim, ubrzo nakon toga brak njihovih roditelja biva proglašen nevažećim, što je podrazumevalo da su prinčevi vanbračna deca. Ričard, kao Edvardov brat, nije časio ni časa da se domogne trona, a dečacima se nakon toga gubi svaki trag. Lord Hejstings, savetnik kralja Edvarda IV, biva pogubljen zbog izdaje, što Ričardu olakšava put do vlasti. Ričard III zvanično postaje kralj Engleske 6. jula 1483. godine.
Početak kraja
Na samom početku Ričardove vladavine, vojvoda od Bakingema, njegov doskorašnji pobornik, biva jedan od učesnika u pobuni protiv kralja. Iako je pobuna ubrzo potisnuta, posledice su bile neizmerne. I sam Henri Tjudor, potomak dinastije Lankaster, podržao je ovu pobunu.
Henri Tjudor 1483. obelodanjuje svoju nameru da oženi najmlađu ćerku Edvarda IV kada postane kralj Engleske. Zatim 18 meseci planira napad na Englesku.
Vladavinu kralja Ričarda III zasenila je velika invazija Tjudora i njegov lični gubitak. Naime, baš kada se bližila godišnjica smrti Edvarda IV, Ričardov sin je preminuo. Duboko ožalošćena, godinu dana nakon smrti njenog sina, preminula je i kraljica.
Dugo očekivani napad na Englesku odvio se 7. avgusta 1485. godine. Uprkos brojnijoj vojsci Ričard biva poražen. Odbivši da pobegne, Ričarda ubija Henri Tjudor, što ga čini poslednjim kraljem Engleske koji je preminuo na bojnom polju. Ričardovom smrću okončani su Ratovi ruža, a otpočeo uspon Tjudorovih.
Mitovi i istine
Tokom čitavog svog života, Ričard je uživao veliki ugled. Prerana smrt Edvarda IV dovela je do državne krize iz koje je Ričard izašao kao kralj. Istoričari su mišljenja da splet ovih okolnosti karakteriše Ričarda kao proračunatog otimača vlasti.
Proglašenje braka Edvarda IV i Elizabete Vudvil nevažećim, istoričari vide kao pogodan izgovor Ričardu da preotme vlast. Nakon Ričardovog krunisanja, prinčevi više nisu predstavljali nikakvu smetnju. Njihov „nestanak” je, međutim, jedan od najkontroverznijih događaja koji su obeležili Ričardovu vladavinu.
Drama koju je Šekspir napisao 106 godina nakon Ričardove smrti dodatno je doprinela Ričardovoj ozloglašenosti. Iako u samoj drami Ričard III priznaje krivicu za smrt Henrija VI, istorija kaže drugačije. Henri VI je ubijen u London Taueru 1471, najverovatnije od ruke Ričardovog brata, Edvarda IV.
Šekspir opisuje Ričarda kao grbavo čudovište. Iako su istoričari do skoro smatrali da je ovakvo pogrdno opisivanje Ričarda bila zapravo propaganda Tjudorovih, najnovija otkrića pokazuju da je Ričard III zaista imao deformitet kičme.
Ričard je u drami predstavljen kao zlikovac koji primorava svoju ženu Anu Nevil na brak, da bi je zatim otrovao. Međutim, neki izvori govore da su imali skladan brak, kao i da postoje dokazi da je Ana bolovala od ozbiljne bolesti koja ju je i odvela u smrt.
Iako je često okarakterisan kao hladnokrvni tiranin, Ričard je bio zaljubljenik u književnost, muziku, arhitekturu i obrazovanje.
Najnovija otkrića
U septembru 2012. godine grupa arheologa otkrila je ostatke za koje se smatra da su ostaci Ričarda III. Ostaci su pronađeni na mestu na kojem se nekada nalazila crkva Grej Frajars, gde je navodno Ričard sahranjen. Crkva je uništena još tokom 1530, a danas se na njenom mestu nalazi parking.
Detaljnim proučavanjem kostiju naučnici su otkrili dve značajne sličnosti sa Ričardom III. Osoba čiji su ostaci pronađeni preminula je od udarca u glavu koji je zadobila prilikom bitke, i ima teško izobličenu kičmu. Uzeti su DNK uzorci koje su naučnici nakon toga uporedili sa potomkom Ričardove sestre. U februaru 2013. godine DNK rezultati su potvrdili sumnje da su pronađeni ostaci Ričarda III.
Ričard je sahranjen u Lesteru, 529 godina nakon njegove smrti, u martu 2015. godine.
