Lekcije iz srpskog jezika potrebne za pripremu za polaganje male mature. Gradivo srpskog jezika koje će se naći na završnom ispitu – na testu iz srpskog jezika.
1. Veština čitanja i razmevanje pročitanog
- Razlikovanje umetničkog od neumetničkog teksta
- Funkcionalni stilovi: književnoumetnički, naučni, novinarski (publicistički), administrativni (poslovni), razgovorni.
- Svrha teksta može biti: izlaganje (ekspozicija), opisivanje (deskripcija), pripovedanje (naracija), argumentacija i propaganda
- Neumetnički tekstovi: izlaganje, tehnički opis, tehničko pripovedanje, rasprava, reklama.
2. Pisano izražavanje
Pravopis – poštovanje pravopisne norme:
- pravilno pisanje velikog i malog slova,
- spojeno i odvojeno pisanje reči,
- pravilna primena znakova interpunkcije,
- pravopisni znaci,
- skraćenice,
- pisanje tuđih reči.
3. Gramatika, leksika, narodni i književni jezik
- Gramatika: glasovi srpskog književnog jezika, podela reči na slogove, glasovne promene, tvorba reči, sintaksičke jedinice (reč, sintagma, predikatska rečenica, komunikativna rečenica), vrste sintagmi, zavisne i nezavisne predikatske rečenice, vrste reči, padeži, glagolski oblici.
- Leksika: jednoznačne i višeznačne reči; sinonimi, antonimi, homonimi, metafora i metonimija kao leksički mehanizmi, značenje reči i frazeologizmi.
- Narodni i književni jezik: razlikovanje pojmova narodnog i književnog jezika; razvoj književnog jezika kod Srba; poreklo i dijalekatska razuđenost srpskog jezika.
4. Književnost
Tipovi književnog stvaralaštva (usmena i autorska književnost).
Književni rodovi: lirika, epika i drama.
Književne vrste.
Vrste stiha (rimovani, nerimovani, osmerac, deseterac) i strofe.
Lirsko-epske vrste pesama (balada i poema).
Književnonaučne vrste (biografija, autobiografija, dnevnik, putopisi, naučno-popularni tekstovi).
Oblici kazivanja u književnoumetničkom tekstu (naracija, deskripcija, dijalog, monolog i unutrašnji monolog).
Stilske figure: epitet, poređenje, onomatopeja, personifikacija, hiperbola, gradacija, metafora, kontrast.
