Na današnji dan rođen Tito

Povezane objave

• Kako je nastala Rubikova kocka? 18/12
• Kako svemir menja ljudsko telo: Eksperiment sa identičnim blizancima 12/03
• Legenda o Narcisu 29/09

Na današnji dan, 25. maja 1892. godine, rođen je Josip Broz Tito, dugogodišnji predsednik Jugoslavije, na čije, čelu se nalazio 35 godina.

Tačan datum rođenja se ne zna, ali se ovaj dan uzima za njegov rođendan, kada se u Jugoslaviji obeležavao Dan mladosti, u čast predsednika Tita.

Rođen je u zagorskom selu Kumrovec, kao sedmo od petnaestoro dece siromašnog seljaka. Osnovnu školu je završio u rodnom selu, a bravarski zanat u Sisku – 1910. godine.

Nakon tri godine odslužio je vojni rok u Beču, a zatim u Zagrebu, a 1914. godine završio je i podoficirsku školu sa činom vodnika. Učestvovao je u Prvom svetskom ratu kao austrougarski vojni obveznik, a bio je i na srpskom frontu.

Bio je prebačen na ruski front, a u proleće 1916. godine odveden je u zarobljenički logor, a zbog toga što je štitio prava zarobljenika bačen je u tamnicu, odakle su ga izbavili naoružani radnici prvih dana februarske revolucije 1917. godine.

Kao svoju političku orijentaciju prihvatio je lenjinizam, a učestvovao je i u boljševičkim demonstracijama. Postao je član Jugoslovenske sekcije Ruske komunističke partije.

Kada je napustio SSSR 1920. godine, zaposlio se u Zagrebu, gde je postao član Komunističke partije Jugoslavije.

Sedam godina kasnije izabran je za sekretara Oblasnog odbora Saveza metalaca, a ubrzo i za organizacijskog sekretara antifrakcijske politike.

U Beču je 1934. godine postao uključen u CK KPJ, kada je i uzeo pseudonim Tito. Od naredne godine živeo je u Moskvi gde je radio u Kominterni, pod pseudonimom Valter.

Vrativši se u Jugoslaviju počeo je da upravlja delovanjem partije u zemlji, a nakon hapšenja Milana Gorkića, tada generalnog sekretara KPJ, Tito se našao u ovoj ulozi.

Nakon napada Nemačke na Jugoslaviju, 10, aprila 1941. godine osnovao je Vojni komitet za pružanje otpora silama Osovine, da bi 4. jula doneo odluku o dizanju oružanog ustanka protiv okupatora.

Ustanak protiv nemačkog i italijanskog okupatora izbio je tokom jula i avgusta 1941. godine na području Srbije, Crne Gore, Bosanske krajine, Like, banije, Korduna i Dalmacije.

Kao Vrhovni komandant NOPOJ-a Tito se dva puta sreo sa Dragoljubom Mihailovićem sa ciljem da se dogovore o savezu partizana i četnika, ali do toga nije došlo. Nakon što je ustanak u Srbiji slomljen snažnom nemačko-italijanskom ofanzivom, usledili su još veći problem. Izbio je rat između partizana i četnika, a Srbija i veći deo Crne Gore potpali su pod kontrolu četnika i pripadnika režima Milana Nedića.

Tito (levo) tokom Drugog svetskog rata

Nakon pobeda partizana u bitkama kod Neretve i Sutjeske bilo je jasno da su partizani nadjačali kako italijanske i nemačke vojnike, tako i pripadnike četnika. Formirano je Antifašističko veće (AVNOJ), koje je donelo značajne političke odluke, među kojima je bilo i proglašavanje Tita za maršala.

Kako je pridobio poverenje Britanaca i Amerikanaca, ali i Sovjetskog saveza, mogao je da se osloni na njihovu pomoć. Tako je nakon sastanaka sa predsednikom britanske vlade Vinstonom Čerčilom i Josifom Staljinom, predveče 23. oktobra 1944. godine ušao u oslobođen Beograd, odakle je nastavio da rukovodi završnim operacijama za oslobođenje Jugoslavije.

Posle rata Tito je izašao kao priznati državnik, a zauzimao je i ključne državne i političke položaje: predsednik privremene vlade Demokratske federativne Jugoslavije, vrhovni komandant Jugoslovenske armije i ministar odbrane i generalni sekretar KPJ.

Skupština SFRJ ga je 16. maja 1974. godine izabrala za doživotnog predsednika Republike, a 27. maja iste godine imenovan je i za doživotnog predsednika Saveza komunista Jugoslavije.

Na sahrani Josipa Broza Tita prisustvovalo je 209 delegacija iz 127 zemalja sveta, kao i više od 700.000 ljudi.

Josip Broz Tito preminuo je 4. maja 1980. godine u Ljubljani, a sahranjen je 8. maja u Kući sveća na Dedinju.