Od Vremenske nule do centra umetnosti

26/03/2021 21:21

Povezane objave

Glavni grad Nemačke i najveći grad Evropske unije, Berlin, ima više od 4 miliona stanovnika i nalazi se na dve reke, Špre i Havel. To je jedini grad koji je u savremenoj istoriji bio podeljen i to u vreme Hladnog rata od 1949. do 1990. godine.

Padom Berlinskog zida, istočni i zapadni deo se ponovo ujedinio i trenutno je jedna od 16 nemačkih saveznih pokrajina. Grad Berlin se razvio krajem 12. veka kao jedan od najmladjih evropskih gradova.

Grad se sastojao od dva naselja – Berlina i Kelna, koji su se 1307. Udružile u trgovačku uniju (Hanza). Tom savezu priključili su se još i Hamburg, Libek, Bremen, Rostok… Prema zapisima, oba grada su 1400. godine imali su oko 8500 stanovnika, oko 1100 kuća, tri opštine, tri bolnice, katedrale i nekoliko samostana.

Početkom 18. veka usvaja se zvanični naziv za grad (Berlin), a u njegov sastav ulaze i još 3 prigradska naselja. Berlin je bio glavni grad Nemačkog carstva od 1871. i Weimarske Republike od 1919. do 1933. godine i ostao sve do danas.

Pokušaji promena

Adolf Hitler nakon što je došao na vlast, 1931. godine, želeo je da promeni izgled Berlina, jer ga nije voleo. Umesto Reichstaga planirana je izgradnja velike dvorane u kojoj bi moglo stati 170.000 ljudi i koja je trebalo biti 250 metara visoka. Planirao je i izgradnju nove željezničke stanice i aerodrom Tempelhof, a sam naziv grada pokušao je promeniti u – Glavni grad sveta Germanija. Od svega danas postoje aerodrom i Olimpijski stadion.

Nakon kapitulacije Nemačke (II svetski rat) u Berlinu je bilo uništeno 600.000 stanova, a prema podacima, 70 odsto grada bilo je razoren savezničkim bombardovanjem. Odatle i potiče naziv – Vremenska nula što je značilo novi početak za grad.

Zid

Saveznici su podelili Berlin na 4 sektora: američki, sovjetski, francuski i engleski i time su počeli Hladni rat u Berlinu . Rat se vodio između između saveznika i sovjeta, a 26. juna otpočela je Staljinova blokada, pa su saveznici svoj deo grada morali iz vazduha da snabdevaju i to osnovnim namirnicama i ugljem.

1960. godine iz istočnog Berlina se iselilo 200.000 stanovnika u Zapadni deo, da bi se u junu 1961. iselilo još 60.000 stanovnika čime je oboren mesečni rekord migracije iz istočnog u zapadni deo grada.

Kako bi sprečili to iseljavanje, sovjeti su odlučili da podignu zid. Taj posao su uradili gotovo preko noći 13. avgusta 1961. Ovaj zid predstavljao je i granicu, međutim žitelji istočnog dela nisu mogli lako da pređu u zapadni, te su tako mnoge porodice ostale razdvojene.

Berlinski zid je probijen 9. novembra 1989., a do ujedinjenja doošlo je 3. oktobra 1990. godine kada je zid skoro potpuno srušen. Danas ostaci zida opominju i predstavljaju turističku atrakciju.

Zanimljivosti

* Berlin ima više od 960 mostova u okviru svojih granica što je dva puta više od Venecije.

* Na gradskom pečatu Berlina, nalaze se dva medveda. A zahvaljući umetnicima Klausu i Evi Herlic rasprostranjeni su u vidu statua širom grada. Bio je to deo projekta street arta “Prijatelji medvedi” iz 2001. godine.

* Kontrolna tačka Čarli, izgrađena 1961. godine samo je strancima bilo dozvoljeno da je koriste. Uklonjena je 1990. Godine, a na njeno mesto postavljena je replika. Originalni prelaz premešten je u gradski muzej Allied.

* Brandenburška kapija, delo pruskog arhitekte Karl Langans, zidana je od 1788. do 1791. godine po uzoru na atinsku kapiju na Akropolju. Ova kapija je najpre bila simbol podeljenog grada, da bi kasnije postao simbol ujedinjenja. Predsednik Roland Regan je ispred nje 12. juna 1987. godine izgovorio istorijsku rečenicu: “Gospodine Gorbačov, srušite ovaj zid!”

* Između Brandenburške kapije i Postdamer Placa je smešten Spomenik ubijenim Jevrejima širom Evrope u čast 6 miliona žrtava Holokausta. Otvoren je 2005. godine, a na oko 20.000 kvadrata nalazi se 2711 betonskih stubova i nijedan nije iste veličine.

* Najpopularnija brza hrana je kobasica s karijem. Godišnje se proda oko 70 miliona porcija ovog specijaliteta, a postoji i muzej posvećen tom specijalitetu – Deutsches Currywurst Museum.

* U Berlinu ima muzeja i galerija koliko i dana u godini. Te je tako prestonica svetske kulture i kako ga još opisuju: to je grad koji nikada ne spava i u kojem živi lepota sve svetske kulture.